Η βασιλόπιτα αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της ελληνικής παράδοσης. Την παραμονή της νέας χρονιάς, ετοιμάζεται αυτή η ξεχωριστή πίτα, γλυκιά ή αλμυρή, και κόβεται μόλις ο χρόνος αλλάξει. Η πράξη αυτή συνοδεύεται από ευχές για υγεία, τύχη και ευημερία, ενώ η παράδοση επιβάλει την τοποθέτηση ενός νομίσματος, του γνωστού φλουριού, το οποίο φέρνει καλή τύχη σε όποιον το βρει.
Το Έθιμο της Κοπής της Βασιλόπιτας
Κατά τα μεσάνυχτα, ο νοικοκύρης του σπιτιού σταυρώνει την πίτα τρεις φορές και αρχίζει να τη μοιράζει σε κομμάτια, τα οποία αφιερώνονται συμβολικά στο σπίτι, στον Χριστό, στην Παναγία, στον Άγιο Βασίλειο, στα μέλη της οικογένειας και στους απόντες. Σε ορισμένες περιοχές, μάλιστα, η συνήθεια επεκτείνεται με τη ρίψη αγιασμού στο σπίτι και την απαγγελία ευχών για “έξω τα κακά, μέσα τα καλά”.
Η βασιλόπιτα δεν περιορίζεται μόνο στην οικογένεια. Εταιρείες, σύλλογοι και σωματεία κόβουν τη δική τους πίτα για να ξεκινήσει η χρονιά με «το καλό». Σε πολλές περιοχές, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, η πίτα παραμένει αλμυρή, γεμιστή με πράσο, κρέας ή κοτόπουλο, ενώ στις αστικές περιοχές επικρατεί η γλυκιά εκδοχή της.
Η Ιστορία της
Η χριστιανική εκδοχή του εθίμου προέρχεται από ένα περιστατικό που αποδίδεται στον Άγιο Βασίλειο στην Καισαρεία της Καππαδοκίας. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ένας τύραννος απείλησε να λεηλατήσει την πόλη, ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους κατοίκους να συγκεντρώσουν πολύτιμα αντικείμενα ως λύτρα. Όμως, χάρη στη θεϊκή παρέμβαση, ο στρατός του κατακτητή αποχώρησε, αφήνοντας τα λύτρα αχρησιμοποίητα.
Για να επιστραφούν τα αντικείμενα στους κατόχους τους, ο Άγιος Βασίλειος διέταξε να ζυμωθούν μικρές πίτες, μέσα στις οποίες τοποθετήθηκαν τα πολύτιμα αντικείμενα. Όταν μοιράστηκαν, κάθε κάτοικος βρήκε στο κομμάτι του ό,τι είχε προσφέρει. Έτσι, το φλουρί στη βασιλόπιτα συμβολίζει τη θεϊκή προστασία, την ευλογία και την τύχη.
Συνταγή
Υλικά,
Όλα πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου
500 gr αλεύρι για όλες τις χρήσεις
3 κ.γ. μπέικιν πάουντερ
250 gr βούτυρο
400 gr ζάχαρη
1 κ.γ. κοφτό κανέλα
½ κ.γ. γαρύφαλλο
2 βανίλιες
Ξύσμα από ένα πορτοκάλι
5 αυγά
1 πρέζα αλάτι
½ κ.γ. σόδα
120 gr χυμό πορτοκαλιού
120 gr γάλα
80 gr κονιάκ
200 gr καρυδόψιχα χοντροκομμένη
Ζάχαρη άχνη για διακόσμηση
Εκτέλεση
Βάζουμε στον κάδο του μίξερ το μαλακό βούτυρο με την ψιλή κρυσταλλική ζάχαρη. Χτυπάμε με το σύρμα να αφρατέψουν και να κρεμώσουν τα υλικά για λίγα λεπτά. Αφού λιώσει η ζάχαρη και κρεμώσει το μίγμα, προσθέτουμε την κανέλα, το γαρύφαλλο, τις βανίλιες και το ξύσμα πορτοκαλιού.
Έναν έναν ρίχνουμε τους κρόκους. Πρέπει κάθε φορά να τους πίνει το μίγμα πριν προσθέσουμε τον επόμενο κρόκο. Με μίξερ χειρός σε ένα βαθύ μπολ, χτυπάμε τα ασπράδια με το αλάτι σε μεσαία ταχύτητα μέχρι η μαρέγκα να κάνει απαλές κορυφές που στέκονται (περίπου για 2-3 λεπτά). Κρατάμε τη μαρέγκα στην άκρη για λίγο. Χαμηλώνουμε την ταχύτητα του μίξερ στο 1.
Διαλύουμε τη μαγειρική σόδα στο χυμό και τα προσθέτουμε στο μίγμα. Εναλλάξ, προσθέτουμε το κοσκινισμένο αλεύρι με το γάλα και το κονιάκ. Ξεκινάμε με αλεύρι και τελειώνουμε το χτύπημα με αλεύρι. Προσθέτουμε τα χοντροκομμένα καρύδια. Προσθέτουμε σταδιακά την μαρέγκα και διπλώνουμε απαλά το μίγμα με μία μαλακή σπάτουλα για να μην χάσουμε τον όγκο του.
Αδειάζουμε το μείγμα στο ταψί. Προσθέτουμε το φλουρί. Ψήνουμε για 55′ με 1 ώρα. Για να σιγουρευτούμε ότι ψήθηκε, μπήγουμε μαχαίρι στο κέντρο της. Αν βγει στεγνή η λάμα από ζύμη, τότε είναι έτοιμη. Αφήνουμε 15΄να σταθεί στο ταψί και να κρυώσει ελαφρά. Την αναποδογυρίζουμε σε μεγάλη πιατέλα. Αφαιρούμε το αντικολλητικό χαρτί και αφήνουμε να κρυώσει τελείως. Πασπαλίζουμε με ζάχαρη άχνη. Αν θέλετε να γράψετε ευχές στη βασιλόπιτα, φτιάξτε ένα εύκολο γλάσο.
Μυστικά για την τέλεια βασιλόπιτα
- Σωστή θερμοκρασία των υλικών : όλα τα υλικά πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου, ειδικά το βούτυρο, το γάλα και τα αυγά. Έτσι θα ενσωματωθούν καλύτερα στο μείγμα και θα έχετε ομοιόμορφη υφή.
- Σωστό χτύπημα του βουτύρου: χτυπήστε το βούτυρο με τη ζάχαρη για τουλάχιστον 5-7 λεπτά, μέχρι να αφρατέψει και να ασπρίσει. Αυτό θα δώσει στη βασιλόπιτα αέρινη υφή.
- Ομοιόμορφο Ψήσιμο: βεβαιωθείτε ότι ο φούρνος έχει προθερμαθεί σωστά (συνήθως στους 170-180°C). Ψήστε τη βασιλόπιτα στη μεσαία σχάρα για ομοιόμορφη θερμοκρασία.
- Σωστό ξεφορμάρισμα: αφήστε τη βασιλόπιτα να κρυώσει λίγο στη φόρμα για 10-15 λεπτά και μετά ξεφορμάρετε. Αν την ξεφορμάρετε πολύ ζεστή, μπορεί να σπάσει.
Ωστόσο, για όσους θέλουν να απολαύσουν το λαχταριστό αυτό γλύκισμα με λιγότερο κόπο και χρόνο, το Μείγμα Βασιλόπιτα από τη StarFoods είναι η ιδανική λύση.
Καλή επιτυχία και καλή χρονιά! 🥂
